محسن نامجو Mohsen Nâmju

محسن نامجو (اسفند ۱۳۵۴ در تربت جام) خواننده، موسیقی‌دان و ترانه‌سرای اهل ایران است. او هم اکنون در کشور امریکا زندگی می‌کند و در دانشگاه استنفورد مشغول تحقیق است. محسن نامجو آموزش موسیقی را از نوجوانی با نت‌خوانی و آواز آغاز کرد و سپس ردیف موسیقی ایرانی را ابتدا نزد استاد شاکری و سپس نصرالله ناصح‌پور - ردیف‌دان ایرانی - آموخت.  وی پس از سپری کردن دوران دبیرستان در رشتهٔ تئاتر در دانشکده سینما تئاتر (هنرهای دراماتیک سابق) پذیرفته شد؛ ولی برای تحصیل در رشتهٔ موسیقی به دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران رفت. وی به دلیل عدم رضایت از روشهای غیرخلاق تدریس، دانشگاه را رها کرد و فعالیت خود را به شکل تجربی و غیرآکادمیک ادامه داد. مشخصهٔ آثار نامجو «تلفیق» است: تلفیق سبک‌های مختلف موسیقی ایرانی و خارجی و تلفیق اشعار کلاسیک با شعرهایی که خود می‌سراید. در موسیقی‌های او گوشه‌هایی از سبک‌های راک، سنتی، بلوز، جاز و محلی به گوش می‌رسد. از شعرهای مولوی، حافظ، نیما یوشیج، خواجوی کرمانی، و جامی گرفته تا شاملو و براهنی در آثار او به گوش می‌رسد که گاهی عباراتی کوچه‌بازاری در میان ابیات آنها اضافه شده‌است.

او در این باره می‌گوید: «تلفیق از نظر من اپیدمی زمانه‌است. تلفیق موسیقیایی دو شکل دارد، یکی تلفیق ابزار است، مثلاً قرار دادن گیتار در برابر سه‌تار که چیز جدیدی نیست؛ و دیگری تلفیق گام که تا به حال کمتر در موسیقی ایران به آن پرداخته شده، مثلاً کافیست که دو نت از دستگاه شور حذف شود تا به گام بلوز برسیم.»  

بزرگان و متخصصان موسیقی ایران در مورد سبک موسیقی محسن نامجو هیچ نظری ارائه نداده‌اند ولی بابک پیامی کارگردان ایرانی مقیم ایتالیا، درباره محسن نامجو و همکاریش با او می‌گوید: «در این میان افتخار آشنایی با محسن نامجو را داشتم. هنرمندی ویژه از همه لحاظ. به نظر من محسن نامجو نه تنها در دنیای موسیقی نوآوری داشته بلکه در دنیای ادبیات موسیقی و شعر موسیقی هم نوآوری‌های ویژه و قابل توجهی داشته‌است.»  

سبک خاص محسن نامجو به علت عدم آشنایی مخاطبان خاص او با اصول اولیه موسیقی، نتوانسته توسط منتقدین مورد نقد سازنده قرار گیرد. در یکی دونوبت جلسات نقد داخل ایران توسط هواداران محسن نامجو به هیاهو کشیده شد و جلسات به اجبار لغو گردیدند و خود محسن نامجو نیز دراین باره سکوت کرد. 

یکی از دلایلی که به گفته خود نامجو باعث خلاقیت بیشتر او در زمینه موسیقی تلفیقی شده‌است ساز زدن با گروه‌های موسیقی زیرزمینی در مشهد و سپس تهران می‌باشد. از جمله می‌توان به گروه ماد (عبدی بهروانفر، نوید اربابیان، علی باغ فر) و گروه پرساووس (مازیار محمدی، محمد قاسمی، شهرام لشگری) اشاره نمود. 

یکی از آهنگ‌های او با نام «بگو بگو» در جشنوارهٔ موسیقی وب‌گاه تهران اونیو در سال ۲۰۰۴ دوم شد.  

ملودی «مرغ شیدا»ی محسن نامجو برگرفته از ملودی «مردی که دنیا را فروخت» (The man who sold the world) دیوید بووی است. 

فعالیت حرفه‌ای 

وی در طول مدت فعالیت حرفه‌ای خود بیش از هفتاد قطعه ساخته که بسیاری از این قطعات در قالب آلبوم‌هایی با نام‌هایی نظیر عقاید نئوکانتی، گیس و جبر جغرافیایی و... به صورت زیرزمینی و غیر رسمی منتشر شده ولی اولین آلبوم رسمی محسن نامجو در ۱۷ شهریور ۱۳۸۶ (۸ سپتامبر ۲۰۰۷) با نام ترنج منتشر شد. آلبوم ترنج اولین آلبوم رسمی محسن نامجوست که شامل ۹ قطعه‌است و موسسه فرهنگی هنری آوای باربد آن را منتشر کرده. او همچنین در سال ۱۳۸۷ با همکاری انتشارات کاروان، کتاب مشهور کیمیاگر اثر پائولو کوئلیو را با ترجمه آرش حجازی، به شکل کتاب سخنگو یا کتاب صوتی ضبط و منتشر کرد. بعد از آلبوم ترنج، کتاب سخنگوی کیمیاگر دومین اثر منتشرشده از محسن نامجو است. نامجو در این اثر کوشیده تا یکی از درونمایه‌های اصلی کتاب را که «وحدت وجود» است در سرتاسر اجرایش نمایش دهد و روایت خود را از کیمیاگر کوئلیو ارائه کند. نامجو نقش بیش از سی شخصیت کیمیاکر را به‌صورت نمایشی اجرا کرده و نزدیک به شصت دقیقه نیز موسیقی اصیل برای آن ساخته‌است. اولین آلبوم محسن نامجو در خارج از ایران با عنوان «جبر جغرافیایی» در سال ۲۰۰۸ و آلبوم بعدی او با عنوان آخ نیز در ۶ اکتبر ۲۰۰۹منتشر شد. آلبوم دیگری از محسن نامجو با نام بوسه‌های بیهوده در سال ۲۰۱۱ منتشر شده‌است و آخرین آلبوم او در سال ۲۰۱۲ با نام الکی انتشار یافت. 

ترانه فقیه خوشگله یا گلادیاتور

محسن نامجو در آلبوم «آخ» قطعهٔ «فقیه خوشگله (gladiators)» را خطاب به علی خامنه‌ای با زبانی اعتراضی اجرا نمود. محسن نامجو در این آهنگ که هشتمین قطعه از آلبوم آخ می‌باشد از علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران به شکلی طنز انتقاد می‌کند. گلشیفته فراهانی نیز در تنظیم این آهنگ با نواختن پیانو با محسن نامجو همکاری می‌کند. 

محکومیت و واکنش او

نامجو با خواندن آیه‌هایی از قرآن (سوره شمس) باعث ایجاد حساسیت‌هایی نسبت به خود شد. برخی از وب‌سایت‌ها از محکومیت نامجو از سوی دادگاه عمومی تهران به پنج سال حبس تعزیری به خاطر توهین به مقدسات، اجرای تمسخرآمیز آیات قرآن (آهنگ شمس) و بی‌حرمتی به کتاب مقدس مسلمانان خبر دادند. وی در گفتگویی با بی‌بی‌سی فارسی، احتمال گزارشگر این شبکه در خصوص ارتباط این محکومیت با کارهای اخیرش از جمله کلیپ بیابان (که آن را به معترضان نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ تقدیم کرده بود) را رد نکرد. 

آلبوم‌ها

• ترنج (۲۰۰۷)     
• جبر جغرافیایی (۲۰۰۸)     
• آخ (۲۰۰۹)     
• بوسه‌های بیهوده(۲۰۱۱)     
• الکی(۲۰۱۲)

بر گرفته از:  www.fa.wikipedia.org